PHÂN LOẠI CỐP PHA THEO CẤU TẠO

   Theo cấu tạo và cách lắp ráp cốp pha người ta phân ra: cốp pha cố định, cốp pha định hình (hay cốp pha luân lưu), cốp pha di động (di động ngang, di động lên cao), cốp pha ốp mặt, cốp pha đặc biệt,...
1. Cốp pha cố định

Cốp pha cố định thường làm bằng gỗ, ít khi làm bằng kim loại, được gia công tại hiện trường. Khi chế tạo cốp pha, người ta làm theo từng bộ phận kết cấu của công trình nào đó để đổ bê tông. Sau khi bê tông đông cứng tháo ra thì không thể dùng cho công trình khác loại, khi dùng cho công trình khác phải gia công lạị.

Việc liên kết các tấm ván nhỏ thành các mảng lớn thường đóng bằng đinh nên cốp pha chóng hỏng, hệ số luân chuyển thấp. Kích thước của các tấm gỗ và cách cấu tạo phụ thuộc vào kích thước của các kết cấu phần phải đúc.

- Ưu điểm của cốp pha cố định là sản xuất dễ dàng.

- Nhược điểm là tiêu hao nhiều vật liệu (vì phải cắt vụn để thích hợp với các chi tiết của kết cấu công trình) và nhân công, kinh tế.

2. Cốp pha định hình

Cốp pha định hình hay còn gọi là cốp pha luân lưu và cốp pha luân chuyển.

Được chế tạo định hình thành từng bộ phận, từng tấm tiêu chuẩn trong các nhà máy hoặc các công xưởng. Khi đưa ra thi công tại công trường người công nhân chỉ liên kết chúng với nhau bằng các phụ kiện tạo thành hình dáng chuẩn xác theo thiết kế để đổ bê tông. Sau khi bê tông đủ cường độ người ta tháo nguyên hình đem đi thi công các công trình khác. Loại này cho phép sử dụng nhiều lần, tháo lắp dễ dàng, ít thất lạc, mất mát. Cũng vì vậy loại cốp pha này còn được gọi là cốp pha tháo lắp hay cốp pha luân lưu.
   Trong thiết kế việc xác định kích thước của các tấm cốp pha định hình cần phải xem xét một số yêu cầu sau:
   - Số lượng mối nối phải đơn giản và ít nhất;

   - Số loại tấm cho một kết cấu xây dựng phải ít nhất;
   - Không nên sản xuất tấm có khối lượng lớn hơn 70kg, vì trọng lượng lớn, lắp ghép thủ công rất khó khăn mà phải sử dụng cơ giới.

3.Cốp pha di chuyển
   Cốp pha di chuyển (di động) là loại cốp pha không tháo rời từng bộ phận sau mỗi chu kỳ hoạt động mà để nguyên di chuyển sang vị trí sử dụng của chu kỳ tiếp theo.
   Tất cả cốp pha di chuyển, dịch chuyển được (theo phương đứng hoặc phương ngang) là nhờ những thiết bị đặc biệt như: kích, tời, cần cẩu và những thiết bị liên kết. treo, đỡ… Đối với mỗi loại cốp pha những thiết bị này được thiết kế theo chức năng chuyên dùng.

a. Cốp pha di chuyển theo phương đứng

Là cốp pha mà khi tháo rời khỏi chu kỳ hoạt động này, nó dịch chuyển tới chu kỳ hoạt động tiếp theo theo phương thẳng đứng. Chúng được cấu tạo từ những tấm có chiều cao từ 1.2 – 1.5m. lắp vào toàn bộ chu vi công trình. Khi di chuyển cốp pha được nâng lên liên tục, hay từng chu kỳ cho đến khi thi công xong hết chiều cao công trình. Loại này có kết cấu rất nhỏ so với bề mặt kết cấu công trình. Ngoài ra  hệ thống đỡ gọn nhẹ, tiết kiệm được nhiều vật liệu và nhân công so với loại cốp pha cổ điển. Cốp pha di chuyển theo phương đứng có thể phân ra:

- Cốp pha trượt là cốp pha di chuyển lên cao, nhưng việc di chuyển được tiến hành liên tục, đồng đều trong suốt quá trình đổ bê tông. Nó là một bộ cốp pha hoàn chỉnh dùng để thi công đổ bê tông các cấu kiện thẳng đứng của một công trình. Các cấu kiện nằm ngang như sàn, dầm sẽ được thi công riêng biệt theo các công nghệ khác.

Cốp pha trượt dùng để đổ bê tông các công trình có chiều cao lớn, có tiết diện không đổi hoặc ít thay đổi, như xi-lô, đài nước, ống khói. Cốp pha trượt được dùng rộng rãi để thi công bê tông toàn khối các công trình dân dụng, đặc biệt là xây dựng nhà ở nhiều tầng có chiều cao lớn.

- Cốp pha leo:

Cốp pha leo là cốp pha bám vào công trình để di chuyển lên cao.

Toàn bộ cốp pha  hay một đoạn có thể nâng lên theo từng chu kỳ, tùy thuộc vào thời gian kể từ khi đổ bê tông cho đến khi bê tông đông kết (đủ cường độ cho phép tháo cốp pha trong phạm vi ghép cốp pha). Cốp pha leo thường dùng vào công trình có khối lớn như đập nước, tường chắn, xi-lô…

- Cốp pha treo:

Cốp pha treo là cốp pha bám vào hệ giáo đỡ để di chuyển lên cao.

Toàn bộ cốp pha được treo trên tháp nâng đặt ở trung tâm, và nâng lên bằng thiết bị nâng, theo từng chu kỳ, tùy thuộc vào thời gian ninh kết của bê tông (đủ cường độ cho phép tháo cốp pha để đưa cốp pha lên đợt trên). Cốp pha treo thường dùng vào công trình có chiều cao lớn tiết diện không đổi và thay đổi như: ống khói, tháp làm lạnh…

b. Cốp pha di chuyển theo phương ngang

Cốp pha di chuyển theo phương ngang là hệ cốp pha được cấu tạo bằng những tấm khuôn, liên kết vào khung đỡ. Khung đỡ lắp trên hệ thống bánh xe, chạy trên đường ray theo chiều dài công trình. Việc dịch chuyển này thực hiện bằng tời hay kích. Như vậy cho phép đổ bê tông trên từng phân đoạn.

Cốp pha di chuyển theo phương ngang dùng để thi công các công trình bê tông cốt thép như mái nhà công nghiệp, vòm cuốn đơn giản, các công trình có chiều dài lớn, tiết diện không thay đổi (như tuynen, đường hầm, mái chợ, kênh dẫn nước…).

Để sử dụng được loại cốp pha này công trình phải đủ dài, các đoạn của kết cấu lặp lại có tính chu kỳ. Một bộ cốp pha tương ứng với một đoạn công trình.

4.Cốp pha ốp mặt
   Cốp pha ốp mặt là loại cốp pha rất kiên cố. Sau khi thi công, loại cốp pha này được để lại làm bề mặt của kết cấu, nó có thể chịu được các tải trọng trong thi công và tải trọng nén, uốn của kết cấu.

Cấu tạo loại cốp pha này có thể bằng bê tông cốt thép, hoặc bằng kim loại, chúng được dùng ở những công trình đặc biệt như công trình cách nhiệt, công trình chống bức xạ…

5. Cốp pha đặc biệt

Dùng cho các công trình phụ thuộc vào phương pháp đổ bể tông; cốp pha rút nước cho bê tông; cốp pha tự mang tải, cốp pha lưu (chết), cốp pha cho bê tông đúc sẵn.